Biografie van Johan

Johan de Witt werd op 24 september 1625 geboren als tweede zoon van Jacob de Witt en Anna van den Corput en was daarmee twee jaar jonger dan zijn broer Cornelis. Johan was een geleerd man met brede interesses. Hij blonk uit in wiskunde en publiceerde ook enkele mathematische werken. Nadat hij gepromoveerd was in de rechten, ging Johan wonen in Den Haag waar hij kortstondig werkte als advocaat aan het Hof van Holland.

Vanaf 1650 nam hij een voorbeeld aan zijn vader en broer en ging de politiek in. Hij werd pensionaris van zijn geboortestad Dordrecht. In tijden van afwezigheid van raadpensionaris Adriaen Pauw (onder andere door ziekte) nam Johan in de jaren daarna diens taken over als hoogste functionaris van Holland en West-Friesland, een recht dat traditiegetrouw werd toegekend aan de pensionaris van Dordrecht als oudste stad van het gewest. Toen Pauw in 1653 stierf viel de keuze op de man die al even geroken had aan deze positie. Als raadpensionaris groeide hij niet alleen uit tot belangrijkste politicus gedurende het Eerste Stadhouderloze Tijdperk (1650-1672), maar zeker ook tot een van de invloedrijkste staatsmannen uit de Nederlandse geschiedenis.

Om te voorkomen dat te veel politieke macht bij één persoon, familie of instelling zou liggen, stond  hij voor een zo groot mogelijke zelfstandigheid van de provinciën. Dit vormde de kern van een stroming die de ‘Ware Vrijheid’ werd genoemd. Het belang hiervan verdedigde hij in zijn Deductie van 1654. De Deductie volgde op de Akte van Seclusie, een geheim artikel dat werd vastgelegd tijdens het Verdrag van Westminster dat een einde maakte aan de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog (1652-1654). Het artikel hield in dat Holland nooit meer een stadhouder zou aanstellen. Dit werd nogmaals bevestigd met het Eeuwig Edict uit 1667.